Balkrishna Doshi

Kraliyet İngiliz Mimarlar Enstitüsü (RIBA) tarafından her yıl verilen ve mimarlığa yön verenleri onurlandıran Kraliyet Altın Madalyası bu yıl, 70 yıllık kariyerinde Hindistan mimarlığı üzerindeki etkisi nedeniyle Hintli mimar Balkrishna Doshi'ye verildi.

1955'te stüdyosu Vastu Shilpa Consultants'ı kuran Doshi, "İngiltere Kraliçesinden Kraliyet Altın Madalyası almak benim için hoş bir sürpriz oldu. Bu ödül haberi, 1953'te birlikte çalıştığımız zamanlarda Kraliyet Altın Madalyası aldığını öğrenen Le Corbusier'i ve o günleri anımsattı" diyerek devam ediyor: "Altmış yıl sonra bugün, mimar gurum ile aynı ödüle layık görüldüğüm için gerçekten onur duydum."

Kraliyet Altın Madalyası Artık Onun!

Ahmedabad'daki Amdavad Ni Gufa'nın yaratıcısı olan doksan dört yaşındaki Doshi, Le Corbusier ve Louis Kahn gibi mimarlarla birlikte ürettiği  projelerin de olduğu geniş porföyüyle  2018 yılında Pritzker Mimarlık Ödülü'nü kazanan ilk Hintli mimar olmuştu. Mihenk taşı olan projeleri arasında 1958'de tamamladığı Atira Konuk Evi, 1966'da hem tasarlayıp hem de kurucularından olduğu CEPT Üniversitesi ve 1994'te tamamladığı mağara benzeri Amdavad ni Gufa sanat galerisi yer alıyor. Bir sanat galerisi olarak tasarlanan Amdavad ni Gufa, alışılmadık bilgisayar bazlı tasarım ve yerli zanaatkarların ustalığı kombinasyonuyla yaşayan bir organizma ve sosyokültürel merkeze dönüşmüş.Gufa’nın form ve mekanı anılar ve ışığın gizemlerini canlandırıyor.Doshi’nin deneysel tasarımlarından biri Amdavad ni Gufa. Sangath gibi, kubbeli strüktürler, sanat eserlerinin mozaikle kaplı bir kabukta saklandığı alanları tanımlıyor.

Ayrıca Indore'da 1995 yılında Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü kazanan Aranya düşük maliyetli konut kompleksinin de yaratıcısı. Balkrishna'nın ‘sürdürebilir toplum’ anlayışıyla tasarladığı Aranya avlular ve iç patikalarla birlikte kurgulanan evlerle 80.000 bireyi barındıran bir toplu konut projesi. Farklı tipteki evleriyle birçok gelir aralığındaki kişinin yaşayabileceği nitelikli bir yaşam alanı hedeflenmiş.

Nesilden Nesile Aktarım

Kraliyet Altın Madalyası için bu yılki komitesinde, küratör ve tarihçi Gus Casely-Hayford'un yanı sıra David Adjaye , Alison Brooks ve Kate Cheyne gibi mimarlar yer alıyordu. RIBA başkanı Simon Allford'ın başkanlık ettiği komite gerekçelerini açıklarken, Doshi'nin hem öğretim hem de mimarlık pratiği alanındaki çalışmalarıyla bu ödüle değer görüldüğünü belirtiyor: "Hindistan'da ve komşu bölgelerin çoğunda mimarlığın yönünü tanımlamaya yardımcı olan mimarın yerel teknolojileri ve el sanatlarını birleştiren birçok harika binası, doğal yaşam alanlarını da kapsayan ve günlük yaşamı tüm neşesiyle barındıran ortamlar yaratıyor. Doksanlarında olan Doshi, her gün çalışmaya, ilham verici olduğu kadar üretken de olmaya devam ediyor. Bir nesilden diğerine uygulama ve eğitim yoluyla aktarılan mimari fikir tarihinin canlı bir tanığı."

Balkrishna Doshi Kimdir?

Doshi, 1927'de Pune'da mobilya üreticisi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Paris'te Le Corbusier için kıdemli tasarımcı olarak ve daha sonra Ahmedabad'da amiri olarak çalışmaya başlamadan önce Bombay'daki JJ Mimarlık Okulu'ndan mezun oldu. Daha sonra Ahmedabad'da Hindistan Yönetim Enstitüsü'nü kurmak için Kahn ile çalışmaya devam etti ve ardından ikili on yıldan fazla bir süre işbirliği yaptı. Mevcut stüdyosu Vastu Shilpa Consultants'ı yönetmenin yanı sıra Doshi, Hindistan'da yerli tasarım ve planlama standartlarının geliştirilmesine yardımcı olmak için Vastu Shilpa Vakfı'nı kurdu ve çeşitli üniversitelerde eğitimci olarak çalıştı.  Düşük gelirli konutlar konusundaki öncü çalışmaları ve sürdürülebilirlik kavramlarını yenilikçi yollarla birleştiren tasarımlarıyla da dikkat çeken bir isim oldu.

Hindistan'daki diğer önemli eserleri arasında Shreyas Kapsamlı Okul Kampüsü, 700 kişilik brütalist Tagore Hall & Memorial Tiyatrosu ve stüdyosunun faaliyet gösterdiği Sangath adlı beşik tonozlu stüdyo yer alıyor. RIBA Kraliyet Altın Madalyası kendisine 2022 yılında bir törenle takdim edilecek.

Geçen yıl Kraliyet Altın Madalyası, Adjaye Associates'in yöneticisi İngiliz-Ganalı mimar David Adjaye'ye verilmişti. Ödülü kazanan ilk siyahi mimardı. 1848'de kurulan ödülün önceki sahipleri arasında Neave Brown , Frank Lloyd Wright, Frank Gehry, Zaha Hadid , Norman Foster, Nicholas Grimshaw ve Yvonne Farrell ve Shelley McNamara yer alıyor .

Fotoğraflar: Fabien Charuau, Vinay Panzwani, Vastu Shilpa Vakfı, Pratik Gajjar